Dzieje Gimnazjum i Liceum imienia Emilii Plater w Warszawie i Zalesiu Dolnym sięgają połowy 19-tego wieku.

W roku 1865 pani Matylda Karwowska otwiera w Warszawie, przy ul. Elektoralnej pensję dla panienek. Od roku 1900 pracę w Szkole rozpoczyna Emilia Szteinbokówna, która w roku 1905 zostaje przełożoną pensji. Od tego momentu dzieje Szkoły są bardziej lub mniej burzliwe, tak jak i historia Polski. Mądrość, patriotyzm i niezłomna wola przełożonej, kształtują kierunki pedagogiczne Szkoły i charaktery jej wychowanków. Historię Szkoły można podzielić na cztery główne okresy:

Lata 1905 -1944  (Warszawa)

„W jedności siła”

Warszawa pod zaborem Rosyjskim. Walka o przetrwanie i zachowanie narodowości.

Rok 1905 – staraniem Przełożonej, Szkoła uzyskuje zezwolenie, aby w miejsce obowiązującego języka rosyjskiego móc prowadzić wykłady w języku polskim (chociaż dla kilku wybranych przedmiotów).

Rok1914 – wybucha pierwsza wojna światowa – uczennice biorą czynny udział w pracach pomocniczych dla szpitali.

Rok 1916 – Komitet Rodzicielski ufundował pierwszy, tzw. „mały” sztandar szkoły.

Lata 1917-1918 – intensywny rozwój Szkoły, powstają pracownie fizyczna, chemiczna, rozszerzono dotychczasowy program nauk humanistycznych o nauki matematyczno przyrodnicze. Wysoki poziom nauki języków obcych umożliwia absolwentką wstęp na szereg Wydziałów Szkół Wyższych, bez konieczności zdawania egzaminów wstępnych.

Rok szkolny -1919/20 – dr Emilia Szteibokówna przekazuje dotychczas prywatną pensję dla dziewcząt, młodemu państwu polskiemu. Szkoła uzyskuje miano Państwowego Gimnazjum i Liceum Żeńskiego im. Emilii Plater. Siedzibą Szkoły jest zaadoptowany lokal przy ul. Mazowieckiej 12 w Warszawie.

Rok 1926 – powstaje „Towarzystwo Przyjaciół Gimnazjum Żeńskiego Państwowego im. E. Plater w Warszawie”.

Rok 1929 – Komitet Rodzicielski (w dziesiątą rocznicę istnienia Szkoły) funduje ze składek Koła Rodzicielskiego sztandar (który przetrwał do chwili obecnej).

Rok 1933 – Towarzystwo Przyjaciół zakupuje ze składek rodzicielskich parcelę w osiedlu Zalesie-Adamów na której w latach 1934 –1937 wznosi obecny budynek Szkoły. Zakupiony teren został ujęty w księgach wieczystych jako „Osiedle Platerówka im. E.Szteinbokówny”.

Rok 1939 – Szkoła rozpoczyna okres tajnego nauczania, prowadzonego na terenie Warszawy, Zalesia Dolnego i okolic, które trawa nieprzerwanie przez cały okres okupacji hitlerowskiej do1944roku.

Lata 1945-1967 (Zalesie Dolne)

Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Emilii Plater – „Platerówka”

Rok 1945 – Główny budynek Szkoły, w Warszawie przy ul. Mazowieckiej 12, podczas Powstania Warszawskiego został zburzony, osiedle „Platerówka” rozgrabione. Niestrudzona dr Emilia Szteinbokówna – dyrektorka szkoły, uzyskuje zezwolenie na otworzenie w budynku osiedla „Platerówka”  koedukacyjnego Gimnazjum (następnie przekształconego w Gimnazjum i Liceum) imienia E.Plater w Zalesiu Dolnym. W marcu 1945-go roku rozpoczynają się zajęcia szkolne. W trudnych warunkach powojennych szkoła organizowana jest od podstaw.

Uczniowie – to : niedawni „partyzanci”, uczestnicy tajnych kompletów, młodzież w różnym wieku i o zróżnicowanym poziomie wiedzy. W klasach często uczyło się nawet po 53 uczniów. Podręczniki rozchwytywane – jeden na kilku uczniów, jednak grono nauczycielskie stanowili wyśmienici profesorowie. Dyrektorka ustanowiła wysoką poprzeczkę według zasady: „mierz siły na zamiary”.

Przez okres szeregu lat po wojnie „Platerówka” dźwigała główny ciężar zadań oświatowych tego obszaru nauczania. Szkoła stawała się coraz lepiej zorganizowanym, wyposażonym w pomoce naukowe, Zakładem Naukowym o wysokim poziomie dydaktycznym.

Rok 1947 – zostaje wybudowany drugi budynek – parterowy – tzw. „barak” – gdzie znajduje miejsce kilka sal lekcyjnych i sala gimnastyczna, będąca również miejscem zdawania ustnych egzaminów maturalnych.

W tym czasie, gdy Szkoła podnosiła poziom nauczania i wychowania w duchu zasad moralnych i patriotycznych, w kraju następowały przeobrażenia ustrojowe, w całkowicie odmiennym kierunku.

Rok 1950 – Dyrektorka dr E. Szteinbokówna zostaje usunięta ze Szkoły (pretekst – ucieczka dwóch uczniów „na Zachód”). Jednocześnie ze wszystkich oficjalnych dokumentów znika  „patronka Szkoły” i nazwa im. Emilii Plater. Miejsce usuniętej twórczyni Szkoły, zajął Jej uprzedni zastępca – Bronisław Skręt, a po nim Władysław Polkowski. Pomimo niesprzyjających warunków i narzucanych kierunków nauczania w duchu stalinowskim, szkoła zachowuje wysoki poziom nauczania i wypracowane metody wychowawcze.

Lata 1963-1966 – budowa drugiego skrzydła budynku głównego, rozbudowa pracowni dydaktycznych. Stały wzrost poziomu nauczania, zainteresowań i sprawności fizycznej uczniów (wyjazdy na wykłady do Instytutu Fizyki, basen, Teatr itp. do Warszawy – oczywiście słynną „ciuchcią”). Szkolne gabloty wypełniane są pucharami i dyplomami. Absolwenci zostają profesorami, artystami, ludźmi dużej wiedzy o ukształtowanych przez szkołę zasadach.

Rok 1967 – renoma Szkoły, wysoki poziom i kierunki nauczana nie podobają się władzom i miejscowym „aktywistom”. Pomimo licznych protestów uczniów, profesorów, miejscowej ludności i Komisji Oświaty – po 102 latach istnienia – Szkoła została zlikwidowana.

Lata 1967-2007

„Ocalić od zapomnienia”

Szkoła została zlikwidowana , ale pozostali jej wychowankowie, nauczyciele, zachowała się legenda „Platerówki” . Sprawdziły się w życiu nauczone w szkole słowa poety:

„młodość….jest rzeźbiarką, co wykuwa żywot cały,

choć przeminie sama szparko, cios jej dłuta wiecznotrwały”

Wychowankowie nie mogą pogodzić się z faktem likwidacji Szkoły. Chcą być razem spotykać się, wspominać , podtrzymywać tradycje i nie pozwolić zapomnieć o wpajanych w Jej murach zasadach wychowawczych.

Rok 1979 – uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej (na budynku przedwojennej Szkoły w Warszawie, przy ul. Mazowieckiej), poświęconej pamięci Szkoły i Jej wieloletniej Przełożonej  dr E. Szteinbokównej.

Rok 1984 – dziewiątego czerwca odbył się pierwszy, zjazd powojennych maturzystów „Platerówki” w Zalesiu Dolnym. Brało w nim udział 450 absolwentów i wielu zaproszonych gości. Uroczystościom towarzyszył przedwojenny sztandar szkoły z 1929 roku. Przetrwał okupację hitlerowską i czasy stalinowskie. Wymagał jednak zabiegów konserwacyjnych, rozpoczęto gromadzenie funduszy na ich przeprowadzenie.

Rok 1985 – ósmego lutego urządzono bal karnawałowy na terenie klubu kajakowego „Horyzont” w Warszawie (spotkanie wychowanków i jeden ze sposobów gromadzenia funduszy na renowację sztandaru).

Czerwiec – „Piknik Plater” w Zalesiu Dolnym. Spotkanie nawiązywało do dawnych cotygodniowych spotkań tanecznych na tzw. „deskach” (układanym podium do tańca).

Lata 1985-1993 – liczne spotkania , miedzy innymi „czwartkowe” (nawiązujące do tradycji króla Stasia), wycieczkowe, teatralne, koncertowe, no i niestety coraz częstsze na pogrzebach profesorów, koleżanek i kolegów.

Rok 1994 – 11 czerwca odbył się drugi zjazd powojennych maturzystów „Platerówki”. W zjeździe brało udział około 250 wychowanków, rodziny wychowanków i liczni goście.

Rok1995 – w dniu trzeciego maja miało miejsce uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej na budynku szkoły w Zalesiu Dolnym przy Al. Brzóz 26 (w tym czasie mieścił się tam Zespół Szkół Ekonomicznych).

Lata 1996-2000 – dalsze spotkania integracyjne i działanie zmierzające do reaktywowania dawnej Szkoły.

Rok 2001 – oficjalne zgłoszenie (działającego już od kilku lat) Koła wychowanków i Absolwentów „Platerówki”.

13 stycznia odbyło się pierwsze spotkanie roczników maturalnych 1958-1960, a 12 maja roczników 1962 -1963. Zgłaszano nowe pomysły utrzymania kontaktów i kontynuacji spotkań.

26 maja wielka „ciuchciowa” majówka pod hasłem „«Platerówka» znowu razem”. W imprezie uczestniczyło około 300 osób wypełniających wagoniki ciągnione przez prawdziwą, historyczną lokomotywę.

2 czerwca – w pięćdziesiątą rocznicę matury spotkali się maturzyści rocznika 1951 roku, rozpoczynając cykl spotkań „złota matura”.

8 września – spotkanie w przepięknym historycznym miejscu związanym z działalnością okupacyjną „Rzeczpospolitej Chojnowskiej” rozpoczynające dalsze cykliczne spotkania w „Zimnych Dołach” („ na Spalonej”).

29 listopada – spotkanie opłatkowe w restauracji „Corner” w Zalesiu Dolnym.

31 grudnia – spotkanie sylwestrowe i powitanie 2002 roku w tej samej restauracji.

Rok 2002 – intensywne działania tworzącego się Stowarzyszenia Wychowanków „Platerówki” o reaktywowanie Szkoły i przywrócenie utraconego imienia.

Wreszcie te wszystkie zabiegi i starania (by ocalić od zapomnienia), których głównym celem działania było: „szkoła ponownie musi zaistnieć” – przyniosły rezultaty.

Pierwszego września powołano Zespół Szkół nr 2 imienia Emilii Plater.

13 listopada 2002 roku – w sto dziewięćdziesiątą szóstą rocznicę urodzin E.Plater, odbyła się uroczystość nadania Szkole historycznego imienia Emilii Plater, przekazanie sztandarów (historycznego z 1929 roku i nowo ufundowanego) oraz utworzenie pierwszej klasy gimnazjalnej o profilu ogólnokształcącym (z dniem pierwszego września).

Od tego roku już wszystkie spotkania świąteczne („Opłatek”, „Jajeczko”) odbywają się w „Kochanej, starej budzie”.

Lata 2002-…   

„Tradycja i nowoczesność”

Zespół Szkół nr im. Emilii Plater kontynuuje tradycje szkoły o ponad 140 letniej historii, pod kierunkiem również drobnej, szczupłej kobiety o niezłomnej woli wykształcenia nowego pokolenia młodzieży o dużej wiedzy i wysokim morale, podobnie jak czyniła to wspaniała założycielka pierwszej Szkoły im. E.Plater.

Sądzimy, że przyjęte motta: „w jedności siła” oraz „tradycja i nowoczesność” będą przyświecały przez wiele następnych pokoleń pedagogom i uczniom Szkoły – „Platerówką” zwanej.

Wychowankowie i absolwenci Szkoły w ramach utworzonego Stowarzyszenia, nadal się spotykają, utrzymują stały kontakt ze Szkołą, i prowadzą aktywną działalność podtrzymywania wieloletnich, sprawdzonych, tradycji.

Rozdziały strony internetowej :  Kalendarium i Ocalić od zapomnienia – uzupełniają przedstawioną powyżej krótką „Historię Szkoły”.

W przygotowaniu znajduje się wydanie książkowe – „Historia Szkoły im. E.Plater w Warszawie i Zalesiu Dolnym.”

Zrealizowany został film : „Kochana Stara Buda”

Zainteresowanych prosimy o kontakt z Zarządem „Stowarzyszenia”.

Irena Praczówna-Krowicka (mat 1953)